Groen is gezond. Dat is in coronatijd overduidelijk geworden. Vanwege alle beperkingen en sluitingen zijn we wat blij met een wandeling door het bos of park, of door lekker ontspannen te tuinieren in eigen tuin of op eigen balkon. Frisse lucht inademen, vitamine D van de zon opdoen en in beweging zijn. Allemaal goed voor lichaam én geest. Maar helaas zijn er ook een minpuntjes te vinden in een groene omgeving. Zoals teken, die je met hun beet de ziekte van Lyme kunnen bezorgen. Ook honden en paarden kunnen ziek worden van een tekenbeet. Ons tuincentrum in Vijfhuizen, Hillegom, IJsselmuiden en Zeewolde geeft je graag informatie en tips over teken en tekenbeten.
Teken lijken op platte spinnetjes
Teken zijn verraderlijk kleine insecten, soms niet groter dan een maanzaadje. Ze lijken op platte spinnetjes. Je weet dat het om een teek gaat wanneer je het beestje niet plat kunt drukken. Teken leven van het bloed van dieren en mensen. Ze kunnen ongemerkt uren, zelfs dagen, op je huid zitten en zich volzuigen met bloed. Meestal zijn tekenbeten onschuldig. Toch is het belangrijk een teek zo snel mogelijk te verwijderen. Teken kunnen namelijk besmet zijn met de lymebacterie en de ziekte van Lyme overdragen.
Teken: waar en wanneer?
In de tuin, in het bos, het park... In elke groene omgeving kun je een tekenbeet oplopen. Teken houden zich voornamelijk op tussen afgevallen, dode bladeren in schaduwrijke, vochtige gebieden, in hoog gras en laag struikgewas. Hoewel de meeste tekenbeten in het bos worden opgelopen, komt een derde van alle tekenbeten in eigen tuin tot stand. Teken worden verspreid door kleine knaagdieren zoals muizen, maar ook door onder andere vogels, katten en honden, en grotere hoefdieren zoals herten.
Teken kunnen niet vliegen of springen en laten zich niet van een grote afstand vallen. Je moet oppassen met direct, lichamelijk contact met een struik, boom of grashalmen, want zo kunnen ze zich aan je vastgrijpen. Teken zijn actief bij een temperatuur boven de 8 graden Celsius. Je kunt ze dus vrijwel het hele jaar door tegenkomen. Ze worden aangetrokken door beweging, een verhoogd koolzuurgehalte in de lucht die wordt uitgeademd en door de warmte van hun gastheren, of het nu mensen of dieren zijn. Sommige mensen blijken aantrekkelijker voor teken te zijn dan andere, net zoals dat voor muggen geldt.
Een tekenbeet voorkomen
1. Vermijd plekken waar teken graag zitten
Teken bevinden zich meestal in de buurt van de grond; in bladafval, hoog gras en struiken tot een hoogte van 1,5 meter. Ze houden van een bodem die vochtig blijft en zitten vaak tussen de bladeren, op grassprieten en takjes. Blijf tijdens een wandeling door het bos of park op de paden en uit de buurt van overhangend groen.
2. Houd je tuin tekenvrij
Teken houden van een vochtige bodem met een dikke laag dode bladeren, een gazon met veel mos, hoog gras en van schaduwrijke, begroeide plekken met veel bodem bedekkende planten. Dit zijn vooral plekken onder bomen, dicht langs en onder struikgewas. Zittend op een stoel op een verharde ondergrond, zoals het terras, of languit liggend op een zonnig, goed onderhouden gazon, is het vrijwel uitgesloten dat je een tekenbeet oploopt. Ook helpt het om het gras regelmatig te maaien, vooral op schaduwrijke plekken, en mos uit het gazon te verwijderen.
Ook vind je nauwelijks teken in stukken tuin die regelmatig gespit of geschoffeld worden, zoals een bloemenborder of moestuin. Pas wel op bij overhangend groen en de hierboven genoemde situaties.
3. Draag de juiste kleding
Draag bij een verblijf in het groen lichaam bedekkende, licht gekleurde kleding. Op licht gekleurde kleding zijn die kleine teken beter zichtbaar. Draag lange mouwen die goed aansluiten rond je polsen, stop je shirt in je broek, draag een lange broek, stop je broekspijpen in je sokken en draag gesloten schoenen. Zet een hoed of pet op. Dat is vooral belangrijk voor kleine kinderen, want teken kruipen bij kinderen graag op het hoofd en in de nek. Steek lang haar op en/of stop het onder je hoed of pet.
4. Doe een tekencheck en neem een douche
Controleer, wanneer je in de natuur bent of bent geweest, zowel je kleding als je hele lichaam. Een teek kan zich overal op het lichaam vastbijten, maar houdt vooral van warme, vochtige plekjes, zoals achter de oren, in de nek, haarlijn, knieholtes, liezen, bilspleet, navel en oksels. Neem bij thuiskomst een douche om eventuele losse teken weg te spoelen. Gebruik plakband voor het verwijderen van teken die zich nog niet hebben vastgebeten. Doe het plakband met teek en al in een gesloten plastic zakje in de prullenbak. Verwijder teken die zich in de huid hebben vastgebeten zo snel mogelijk met een tekenpen, -tang of -pincet. Je vindt deze in ons tuincentrum in Vijfhuizen, Hillegom, IJsselmuiden en Zeewolde. Let op: als je één teek vindt zitten er vaak meerdere!
5. Houd je huisdieren teekvrij
Huisdieren nemen de teek vaak als ongenode gast mee naar binnen. Doe dus ook bij je huisdier regelmatig een tekencheck! Voor huisdieren, zoals honden en katten, zijn goede anti-teek-middelen verkrijgbaar, net zoals vlooiendruppels. Die laatste voorkomen overigens dat een teek je huisdier bijt, maar ze houden teken niet weg.
Meer info
Kijk voor meer informatie op tekenradar.nl en www.tekenbeetziekten.nl. Op de site naturetoday.com kun je in een oogopslag zien waar je teken, maar ook welke vogels, zoogdieren, vlinders en libellen nu kunt tegenkomen. In natuurgebieden, maar ook gewoon bij jou in de straat.
